Κείμενο: Βασίλης Μάρκου, Δικηγόρος
Ο Bασίλης Μάρκου εξηγεί στο thebest όσα φέρνει στην επιφάνεια η υπόθεση της 24χρονης από τη Θεσσαλονίκη. Ερωτηματικά και υπόνοιες για κανονιστικά κενά, ελλείψεις καθυστερήσεις και αναβολές στις ιατροδικαστικές εξετάσεις φέρνει στην επιφάνεια η υπόθεση της 24χρονης από τη Θεσσαλονίκη που κατήγγειλε τον ομαδικό βιασμό της σε ξενοδοχείο.
Όπως ανέφερε η 24χρονη χρειάστηκε να περάσουν μέρες για να την εξετάσει ο ιατροδικαστής, πράγμα που προδίδει ότι τα προβλήματα του συστήματος είναι πολλά. Μιλώντας στο thebest.gr ο δικηγόρος και ιδρυτικό μέλος της ΕΡΙΦΥΛΗΣ-κέντρο συμβουλευτικής, Βασίλης Μάρκου εξήγησε το πρωτόκολλο, τις ελλείψεις αλλά και την προδικαστική πρακτική. «Είναι κοινός τόπος στην χώρα μας ότι οι ιατροδικαστικές υπηρεσίες περιορίζονται σε λίγες μόνο πόλεις, είναι υποστελεχωμένες, ενώ τα Σαββατοκύριακα εμφανίζουν ακόμα περισσότερα κενά, ακόμα και στις πόλεις που υπάρχουν τέτοιες υπηρεσίες» αναφέρει ο κ. Μάρκου. Όπως εξηγεί: «πράγματι, η 24χρονη από την Θεσσαλονίκη που καταγγέλλει τον βιασμό σε βάρος της, υποστηρίζει ότι διενεργήθηκε η αναγκαία ιατροδικαστική εξέταση στα όρια των 72 ωρών».
Από την αστυνομία τονίζουν ότι η αναγκαία για την εκκίνηση της διενέργειας της αναγκαίας εξέτασης εντολή, δόθηκε την ίδια ημέρα της καταγγελίας, ενώ από την Ιατροδικαστική Υπηρεσία επιβεβαιώνουν ότι η καταγγέλλουσα εξετάστηκε το πρωί της Κυριακής 2 Ιανουαρίου. Δεδομένου ότι για όλες αυτές τις ενέργειες οφείλεται να υπάρχουν σχετικές έγγραφες εκθέσεις, έχουν τεθεί υπόψη του συνηγόρου της καταγγέλλουσας και αν υπάρχουν παράνομες παραλείψεις από τα αρμόδια όργανα, μπορεί να εξετάσει τυχόν ευθύνες πιο εμπεριστατωμένα. Ανεξάρτητα εάν πράγματι δόθηκε αμέσως εντολή από την αστυνομία, ή αν πράγματι την Κυριακή 2 Ιανουαρίου η Ιατροδικαστική Υπηρεσία εκτέλεσε όλες τις αναγκαίες ιατροδικαστικές εξετάσεις ή μόνο μερικές και η άντληση υλικών από την γενετική χώρα ή από την πρωκτική για την διαπίστωση ξένου γενετικού υλικού έγινε με καθυστέρηση 72 ωρών, όπως υποστηρίζει η καταγγέλλουσα, οι ίδιοι οι ιατρικοί πραγματογνώμονες δέχονται ότι υπάρχει θεσμικό πρόβλημα στην κάλυψη τέτοιων εξετάσεων.
Η διαδικασία των ιατρικών εξετάσεων για τις γυναίκες μπορεί να αποδειχτεί μια εξευτελιστική, δυσβάσταχτη και εξουθενωτική εμπειρία. Ποιο είναι το χρονικό περιθώριο που υπάρχει για τη διενέργεια τέτοιων εξετάσεων; Το ανώτερο όριο, μέσα στο οποίο πρέπει να γίνει η συλλογή του υλικού είναι οι 72 ώρες. Σε αυτό το όριο έχει -κατά μέσο όρο υπολογιστεί ότι μπορεί να παραμείνει γενετικό υλικό μέσα στο σώμα ενός θύματος σε ικανή ποσότητα, έτσι ώστε να μας δώσει μία γενετική αποτύπωση. Ακόμα όμως και αν οι αναγκαίες ιατροδικαστικές πράξεις διενεργηθούν στα όρια των 72 ωρών υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να χαθούν στοιχεία. Ποια είναι τα προβλήματα που έρχονται στη επιφάνεια; Τα προβλήματα είναι πολλά. Έχει γίνει λόγος, ότι πολλοί γιατροί δεν επιθυμούν να λάβουν μέρος στην ιατρική εξέταση των θυμάτων βιασμού, για να μην αναγκαστούν να παρευρεθούν στην δίκη, γι’ αυτό πολλές φορές δεν καταγράφουν τα στοιχεία βιασμού που εντοπίζουν πάνω στο σώμα του θύματος.
Μερικοί από αυτούς τους γιατρούς δεν είναι καν ειδικευόμενοι γυναικολόγοι, με αποτέλεσμα η ιατρική φροντίδα που παρέχεται να μην είναι η ορθότερη. Δεν παρέχεται καμία ψυχολογική υποστήριξη από τα νοσοκομεία, ούτε συμβουλές για τον έλεγχο αφροδισίων νόσων ή την αποφυγή εγκυμοσύνης. Πώς βιώνουν όλη αυτή τη διαδικασία των εξετάσεων οι γυναίκες; Η διαδικασία των ιατρικών εξετάσεων για τις γυναίκες μπορεί να αποδειχτεί μια εξευτελιστική, δυσβάσταχτη και εξουθενωτική εμπειρία. Υπάρχουν περιπτώσεις που η συμπεριφορά του προσωπικού του νοσοκομείου, τις προκαλεί ενοχές και αίσθημα ντροπής, υπονοώντας, ότι δεν είχαν βρεθεί σε αυτήν την θέση εάν δεν το ήθελαν. Το θύμα καθ’ όλη την διάρκεια της ποινικής δίωξης του εγκλήματος θα ξανά ζήσει πολλάκις την τραυματική εμπειρία, διότι αναγκάζεται να περιγράφει τα γεγονότα. Είναι μια από τις μεγαλύτερες διαταραχές που βιώνει, διότι εκκινεί από την αστυνομική καταγγελία του βιασμού μέχρι και την δικαστική συζήτηση του ακροατηρίου.
Οι πολυάριθμες καθυστερήσεις και αναβολές της δικαστικής διαδικασίας, στοιχεία που δένουν με όσα υποστήριξε η 24χρονη, προκαλούν επιπρόσθετο τραύμα στο θύμα, όπου μιλάμε πλέον για την εγκληματολογική έννοια του «δεύτερου τραυματισμού» του θύματος. Η αναφορά της κοπέλας από τη Θεσσαλονίκη, πως η ιατροδικαστική εξέταση έγινε μετά από τριήμερη χρονοτριβή και διαδοχικές αναβολές «κουμπώνει» με παλιότερες καταγγελίες θυμάτων που αναφέρουν ακριβώς το ίδιο μοτίβο.
Είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη ότι κατά την διάρκεια της αναμονής οι καταγγέλλουσες δεν μπορούν να κάνουν μπάνιο και αναγκάζονται να μείνουν με το γενετικό υλικό του βιαστή που θα έχει απομείνει πάνω τους. Αυτό είναι πολύ δύσκολο, διότι το λουτρό είναι το πρώτο πράγμα που θέλει να κάνει η γυναίκα ή ο άντρας που βιάζεται, καθώς νιώθουν ότι τους αηδιάζει το ίδιο το σώμα τους και θέλουν να το καθαρίσουν. Για την καλύτερη δε εξέταση, συνίσταται να μην γίνεται ούτε αλλαγή ρούχων, χτένισμα των μαλλιών ή καθαρισμός περιοχή όπου σημειώθηκε η επίθεση. Τα θύματα πολλές φορές υποβάλλονται σε έναν ατέρμονο εφιάλτη μέσα από κανόνες που δε βγάζουν για το ίδιο το ελάχιστο νόημα. Ποιες ελλείψεις υπάρχουν στο ιατροδικαστικό σύστημα; Τα παραπάνω κατατείνουν ακόμα περισσότερο σε μια άλλη ανάγκη που δυστυχώς το ιατροδικαστικό σύστημα της χώρας μας δεν έχει καλύψει. Την ύπαρξη του «κιτ βιασμού (rape kits)», ένα βασικό εργαλείο για τη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων μετά από σεξουαλική επίθεση. Το κιτ βιασμού είναι ένα ιατρικό κιτ που χρησιμοποιείται για τη συλλογή στοιχείων από το σώμα και τα ρούχα κάποιας που έχει πέσει θύμα βιασμού ή άλλης μορφής σεξουαλικής επίθεσης.
Το εργαλείο αυτό καθίσταται εξαιρετικά ζωτικό ειδικά σε όλες εκείνες τις απογοητευτικά πολλές περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει ιατροδικαστής και το θύμα αναγκάζεται να μεταβαίνει το ίδιο σε σταθερές δομές καλύπτοντας μια μεγάλη απόσταση στην κατάσταση που βρίσκεται. Αν υπήρχαν στα κατά τόπο νοσοκομεία η χρήση τους από εκπαιδευμένο νοσηλευτικό και ιατρικό, θα μπορούσε να μειώσει δραστικά τους χρόνους και την ταλαιπωρία του κακοποιημένου ατόμου. Ποια είναι τα θεσμικά κενά; «Ανομολόγητα» κανονιστικά ελλείμματα συνθέτουν τα θεσμικά κενά που αντιμετωπίζουν τα θύματα βιασμού. Εδώ εντοπίζεται ο μη προσδιορισμός των συνεπειών που η μη διεξαγωγή της υποχρεωτικά προβλεπόμενης πραγματογνωμοσύνης παράγει – και η δυσκολία του νομοθέτη να διευκολύνει την διεξαγωγή, έστω της συλλογής του υλικού και όχι της εξέτασής του από ιδιώτες με προηγούμενη ενασχόληση με το συγκεκριμένο επιστημονικό αντικείμενο, ενδεχομένως μετά από κάποια πιστοποίησή τους από μια δημόσια αρχή. Ως αποτέλεσμα τα θύματα πολλές φορές υποβάλλονται σε έναν ατέρμονο εφιάλτη μέσα από κανόνες που δε βγάζουν για το ίδιο το ελάχιστο νόημα. Η αντιμετώπιση του συστήματος ως αναγκαίου και των αποφάσεων των οργάνων του σχεδόν ως θεϊκών, είναι ικανά να τις ρουφήξουν όση ζωτική πνοή τις έχουν απομείνει και να τις κατατροπώσουν.
Comments