Το «Ρόμα» διαδραματίζεται στην Μεξικάνικη πρωτεύουσα τη δεκαετία του 1970 και περιγράφει τη ζωή μιας υπηρέτριας σε μια μεσοαστική οικογένεια.
Στην πραγματικότητα η ταινία είναι μια ημι-αυτοβιογραφική αφήγηση της παιδικής ζωής του σκηνοθέτη, Αλφόνσο Κουαρόν, καθώς είναι αφιερωμένη στην νταντά του και η πλειονότητα των σκηνών προέρχεται από τις μνήμες του. Πρωταγωνίστρια της ιστορίας είναι η Κλεό (Γιαλίτζα Απαρίσιο), μια υπηρέτρια που εργάζεται για μία πλούσια οικογένεια, πολλές ώρες, με χαμηλές απολαβές και έλλειψη ασφάλειας. Η ταινία, αγγίζει έντονα το θέμα των φυλετικών ανισοτήτων, με σκηνές που αναδεικνύουν τις διακρίσεις και τις προκαταλήψεις που αντιμετωπίζει εις βάρος της η Κλεό εξαιτίας της καταγωγής της.
Ένα ακόμα, μείζονος σημασίας κοινωνικό ζήτημα με το οποίο ασχολείται η ταινία είναι η ανισότητα των φύλων. Σε όλη τη διάρκεια της ταινίας οι γυναίκες αναμένονται να θυσιάσουν τις προσωπικές ανάγκες και επιθυμίες τους, ώστε να φροντίζουν και να εξυπηρετούν τους άλλους, με αποτέλεσμα οι ίδιες να «βυθίζονται» στην απομόνωση, τη μοναξιά, την απόγνωση και τη δυστυχία. Αυτή η αίσθηση του αβοήθητου είναι, αδιαμφισβήτητα, μια κυρίαρχη κατάσταση για πολλές γυναίκες στον κόσμο που συναντούν ανυπέρβλητα εμπόδια στην προσπάθειά τους να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους και να παλέψουν για την ισότητα των φύλων και την αυτονομία τους.
Είναι εμφανές ότι η ταινία δείχνει μια κοινωνία όπου η πατριαρχία και η κοινωνική ανισότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους. Οι άντρες της ταινίας φαίνεται να κατέχουν μεγάλη δύναμη και να επηρεάζουν σημαντικά τις γυναίκες στη ζωή τους, κάτι που αντανακλάται στην γενικότερη κοινωνική ιεραρχία της πόλης του Μεξικού το 1970. Οι εμπειρίες της Κλεό μας δείχνουν πώς οι πατριαρχικές αξίες τις εποχής οδηγούν στην περιθωριοποίηση και την καταπίεση των δικαιωμάτων των γυναικών και ειδικά των γυναικών με χαμηλό κοινωνικό και οικονομικό στάτους. Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Κλεό, αυτή παραμένει δυνατή και ανθεκτική στο «πρόσωπο» όλων των κακουχιών, υπενθυμίζοντάς μας την αξιοπρέπεια και την ανθρωπιά όλων των ανθρώπων, ανεξάρτητα από την κοινωνική τάξη και την εργασία τους.
Η ταινία, όχι άμεσα αλλά διακριτικά, επικεντρώνεται και στο περίπλοκο ζήτημα του δικαιώματος του γυναικών στην άμβλωση και την αυτονομία, όσον αφορά τα σώματά τους. Μία από τους χαρακτήρες, η Σοφία (Μαρίνα ντε Ταβίρα), έρχεται αντιμέτωπη με την απιστία του συζύγου της και το επικείμενο διαζύγιό τους. Η αδελφή της της προτείνει να κάνει άμβλωση έτσι ώστε να «πάρει στα χέρια» της επιτέλους τη ζωή της και το μέλλον της. Το ζήτημα αυτό, προβληματίζει τον θεατή όχι μόνο για τον λόγο που έχουν οι γυναίκες σχετικά με το σώμα τους αλλά και για την πρόσβαση στην υγεία, καθώς η άμβλωση στο Μεξικό είναι νόμιμη μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Ενώ η Σοφία είχε διαθέσιμους πόρους να σκεφτεί την άμβλωση, πολλές γυναίκες αναγκάζονται να κινηθούν παράνομα για να κάνουν έκτρωση, διατρέχοντας μεγάλο κίνδυνο για την υγεία τους.
Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της ταινίας είναι η εκπληκτική κινηματογραφία της, με τη χρήση μίας ασπρόμαυρης αισθητικής, η οποία αξιοποιήθηκε ώστε να αναδείξει τη νοσταλγία και το «ταξίδι» στη μνήμη του σκηνοθέτη, κάτι που δε θα μπορούσε να επιτευχθεί τόσο καλά με τη χρήση χρώματος. Η αντίθεση του λευκού και του μαύρου χρώματος, με παρεμβάσεις του γκρι, προσθέτουν μια συναισθηματική ένταση σε κάθε σκηνή και καθιστούν ξεχωριστό όλο το κλίμα που δημιουργεί η ταινία, καθιστώντας τον θεατή μέρος της ιστορίας.
Εν τέλει, το «Ρόμα» πρόκειται για ένα κινηματογραφικό αριστούργημα με ιδιαίτερα συναισθηματικό βάθος. Οι θεματικές που ξεδιπλώνονται όπως η ανισότητα, η οικογένεια και η ταυτότητα, αναδεικνύονται με τον πιο ενδιαφέρον τρόπο, υπενθυμίζοντάς μας την περιπλοκότητα αλλά και την ομορφιά της ζωής, καθώς επίσης και την σημασία της κατανόησης και της ενσυναίσθησης προς τους συνανθρώπους μας.
Παρακολουθήσαμε την ταινία μαζί με την ομάδα νέων του Α.Σ.Τ.Ο. και την εθελοντική ομάδα του «Κέντρου Εριφύλη», στον φιλόξενο χώρο του Α.Σ.Τ.Ο. Επικοινωνούμε, στην οδό Σαχτούρη και συζητήσαμε με το κοινό για όλα τα θέματα που θίχτηκαν προηγουμένως. Αισιοδοξούμε για νέες προβολές που θα αποτελέσουν αρχή μιας ουσιαστικής συζήτησης, όπως συνέβη με το «Ρόμα».
(Το «Ρόμα» κυκλοφόρησε το 2018. Η ταινία κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα στο 75ο φεστιβάλ της Βενετίας, το βραβείο καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας στις 76ες Χρυσές Σφαίρες, το βραβείο BAFTA καλύτερης μη αγγλόφωνης ταινίας καθώς και το βραβείο Satellite καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Ακόμα, «σάρωσε» στα 91α Βραβεία Όσκαρ, κερδίζοντας σε τρεις κατηγορίες: σκηνοθεσίας, ξενόγλωσσης ταινίας και φωτογραφίας, ενώ ήταν υποψήφια ακόμα σε άλλες επτά κατηγορίες: Α' Γυναικείου Ρόλου, Β' Γυναικείου Ρόλου, πρωτότυπου σεναρίου, ηχητικού μοντάζ, μιξάζ και σχεδιασμού παραγωγής).
Έλλη Νέγκα, μέλος της εθελοντικής ομάδας του Κέντρου «Εριφύλη»
Η δράση, στο μέρος που αφορά το Κέντρο «Εριφύλη», εντάσσεται στην Πράξη που χρηματοδοτείται από τη Δράση 9.v.1.1-a «Στήριξη υφιστάμενων και υπό σύσταση Φορέων Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (Κ.ΑΛ.Ο.) στη Δυτική Ελλάδα». Η Δράση χρηματοδοτείται από πόρους του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ) στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Δυτική Ελλάδα» 2014-2020 του ΕΣΠΑ 2014-2020 και συγχρηματοδοτείται με πόρους της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Comments